Inhoud

Cognitieve gedragstherapie bij ouderen met angststoornissen

4 februari 2015

Nederlands English

Samenvatting

Ouderen met angststoornissen worden in het algemeen niet of onjuist behandeld. Onderdiagnostiek en onderbehandeling zijn de regel terwijl de ervaren lijdensdruk niet substantieel minder is in vergelijking met jongere volwassenen. Minder dan 14% van hen krijgt een gerichte behandeling in de geestelijke gezondheidszorg met onder andere cognitieve gedragstherapie. In dit artikel wordt een zestal factoren besproken die een mogelijke verklaring zijn waarom ouderen met angststoornissen vaak niet gediagnosticeerd en behandeld worden volgens de geldende (inter)nationale richtlijnen. Tevens wordt een overzicht gegeven van de actuele beschikbare evidentie voor het behandelen van angststoornissen bij ouderen en passeren vier recent verschenen meta-analyses op dit terrein de revue.

Lees het volledige artikel als PDF
Print PDF

Literatuur

  • Balkom, A J. van, Beekman, A.T., Beurs, E. de, Deeg, D.J., Dyck, R. van, & Tilburg, W. van   (2000). Comorbidity of the anxiety disorders in a community-based older population in The Netherlands. Acta Psychiatrica Scandinavica, 101, 37-45.  
  • Barrowclough, C., King, P., Colville, J., Russell, E., Burns, A., & Tarrier, N. (2001). A randomized trial of the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and supportive   counseling for anxiety symptoms in older adults. Journa of Consulting and Clinical  Psychology, 69, 756-762.  
  • Beekman, A.T., Beurs, E. de, Balkom, A J. van, Deeg, D.J., Dyck, R. van, & Tilburg, W. van   (2000). Anxiety and depression in later life: Co-occurrence and communality of risk  factors. American Journal of Psychiatry, 157, 89-95.  
  • Brenes, G.A. (2006). Age differences in the presentation of anxiety. Aging Mental Health,  10, 298-302. doi: 10.1080/13607860500409898
  • Ettner, S.L., & Hermann, R.C. (1997). Provider specialty choice among Medicare beneficiaries treated for psychiatric disorders. Health Care Finance Review, 18, 43-59.  
  • Flint, A.J. (2005). Anxiety and its disorders in late life: moving the field forward. American Journal of Geriatric Psychiatry, 13(1), 3-6. doi: 10.1176/appi.ajgp.13.1.3
  • Flint, A.J., Koszycki, D., Vaccarino, F.J., Cadieux, A., Boulenger, J.P., & Bradwejn, J. (1998).   Effect of aging on cholecystokinin-induced panic. American Journal of Psychiatry,  155, 283-285.  
  • Givens, J.L., Datto, C.J., Ruckdeschel, K., Knott, K., Zubritsky, C., Oslin, D.W., & Barg, F.K.   (2006). Older patients' aversion to antidepressants. A qualitative study. Journal of  General Internal Medicine, 21, 146-151. doi: 10.1111/j.1525-1497.2005.00296.x
  • Goldberg, J.H., Breckenridge, J.N., & Sheikh, J.I. (2003). Age differences in symptoms of   depression  and  anxiety:  examining  behavioral  medicine  outpatients. Journal  of  Behavioural Medicine, 26, 119-132.  
  • Goncalves, D.C., & Byrne, G.J. (2012). Interventions for generalized anxiety disorder in   older adults: systematic review and meta-analysis. Journal of Anxiety Disorders, 26,  1-11. doi: 10.1016/j.janxdis.2011.08.010
  • Gould, R.L., Coulson, M.C., & Howard, R J. (2012). Efficacy of cognitive behavioral therapy   for anxiety disorders in older people: a meta-analysis and meta-regression of randomized controlled trials. Journal of American Geriatric Society, 60(2), 218-229. doi:  10.1111/j.1532-5415.2011.03824.x
  • Grenier, S., Potvin, O., Hudon, C., Boyer, R., Preville, M., Desjardins, L., & Bherer, L. (2012).   Twelve-month prevalence and correlates of subthreshold and threshold anxiety in  community-dwelling older adults with cardiovascular diseases. Journal of Affective  Disorders, 136, 724-732. doi: 10.1016/j.jad.2011.09.052
  • Griez, E.J., Colasanti, A., Diest, R. van, Salamon, E., & Schruers, K. (2007). Carbon dioxide   inhalation induces dose-dependent and age-related negative affectivity. PLoS One, 2,  e987. doi: 10.1371/journal.pone.0000987
  • Gross, J.J., Carstensen, L.L., Pasupathi, M., Tsai, J., Skorpen, C.G., & Hsu, A.Y. (1997). Emotion   and aging: experience, expression, and control. Psychological Aging, 12, 590-599.  
  • Hartikainen, S., Lonnroos, E., & Louhivuori, K. (2007). Medication as a risk factor for falls:   critical systematic review. Journal Gerontol A Biol Sci Med Sci, 62, 1172-1181.  
  • Hendriks, G. J., Keijsers, G. P., Kampman, M., Oude Voshaar, R. C., & Hoogduin, C. A. (2010).   Agoraphobic cognitions in old and young patients with panic disorder. American  Journal of Geriatric Psychiatry, 18, 1155-1158. doi: 10.1097/JGP.0b013e3181dba6ba
  • Hendriks,  G.J.,  Oude  Voshaar,  R.C.,  Keijsers,  G.P.,  Hoogduin,  C.A.,  &  Balkom,  A.J.  van   (2008).  Cognitive-behavioural  therapy  for  late-life  anxiety  disorders:  a  systematic  review  and  meta-analysis. Acta  PsychiatrIca  Scandinavica,  117,  403-411.  doi:  10.1111/j.1600-0447.2008.01190.x
  • Hofmann, S.G., & Smits, J.A. (2008). Cognitive-behavioral therapy for adult anxiety dis orders: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Journal of Clinical  Psychiatry, 69(4), 621-632.  
  • Hunt, S., Wisocki, P., & Yanko, J. (2003). Worry and use of coping strategies among older   and younger adults. Journal of Anxiety Disorders, 17, 547-560.  
  • Hyer, L., Kramer, D., & Sohnle, S. (2004). CBT with older people: Alterations and the value   of the therapeutic alliance. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 41,   276-291.
  • Jorm, A.F. (2000). Does old age reduce the risk of anxiety and depression? A review of   epidemiological studies across the adult life span. Psychological Medicine, 30, 11-22.  
  • Kessler,  R.C.,  Berglund,  P.,  Demler,  O.,  Jin,  R.,  Merikangas,  K.R.,  &  Walters,  E.E.  (2005).   Lifetime  prevalence  and  age-of-onset  distributions  of  DSM-IV  disorders  in  the  National  Comorbidity  Survey  Replication. Arch  Gen  Psychiatry,  62,  593-602.  doi:  10.1001/archpsyc.62.6.593
  • Kim, H.F. Seung, Braun, U., & Kunik, M.E. (2001). Anxiety and depression in medically ill   older adults. Journal of Clinical Geropsychology, 7, 117-130.
  • Lau, A. W., Edelstein, B. A., & Larkin, K. T. (2001). Psychophysiological arousal in older   adults: a critical review. Clinical Psychological Review, 21, 609-630.  
  • Lindesay, J. (1991). Phobic disorders in the elderly. British Journal of Psychiatry, 159, 531-541.  
  • Mohlman, J., Gorenstein, E.E., Kleber, M., Jesus, M. de, Gorman, J.M., & Papp, L.A. (2003).   Standard and enhanced cognitive-behavior therapy for late-life generalized anxiety  disorder: two pilot investigations. Am J Geriatr Psychiatry, 11, 24-32.  
  • Nordhus,  I.H.,  &  Pallesen,  S.  (2003).  Psychological  treatment  of  late-life  anxiety:  an   empirical review. Journal of Consulting Clinical Psychologist, 71, 643-651.  
  • Olatunji, B.O., Cisler, J.M., & Tolin, D.F. (2010). A meta-analysis of the influence of comorbidity on treatment outcome in the anxiety disorders. Clinical Psychological Review,  30, 642-654. doi: 10.1016/j.cpr.2010.04.008
  • Pinquart, M., & Duberstein, P.R. (2007). Treatment of anxiety disorders in older adults:   a meta-analytic comparison of behavioral and pharmacological interventions. Am J  Geriatr Psychiatry, 15(8), 639-651. doi: 10.1097/JGP.0b013e31806841c8
  • Rainsford, C. (2002). Counseling older adults. Review Clinical Gerontology., 12, 159-164. Schoevers, R.A., Beekman, A.T., Deeg, D.J., Jonker, C., & Tilburg, W. van (2003). Comorbidity and risk-patterns of depression, generalised anxiety disorder and mixed anxietydepression in later life: results from the AMSTEL study. Int Journal of Geriatric Psychiatry, 18, 994-1001. doi: 10.1002/gps.1001
  • Schuurmans, J., Comijs, H.C., Beekman, A T., Beurs, E. de, Deeg, D.J., Emmelkamp, P.M., &   Dyck, R. van (2005). The outcome of anxiety disorders in older people at 6-year follow-up: results from the Longitudinal Aging Study Amsterdam. Acta Psychiatrica  Scandinavica, 111, 420-428. doi: 10.1111/j.1600-0447.2005.00531.x
  • Schuurmans, J., Comijs, H., Emmelkamp, P. M., Gundy, C. M., Weijnen, I., van den Hout,   M.,  &  van  Dyck,  R.  (2006).  A  randomized,  controlled  trial  of  the  effectiveness  of  cognitive-behavioral  therapy  and  sertraline  versus  a  waitlist  control  group  for  anxiety disorders in older adults. Am J Geriatr Psychiatry, 14, 255-263. doi: 10.1097/01.JGP.0000196629.19634.00
  • Segui, J., Salvador-Carulla, L., Marquez, M., Garcia, L., Canet, J., & Ortiz, M. (2000). Differential clinical features of late-onset panic disorder. Journal of Affective Disorders, 57,   115-124.  
  • Sheehan, B., Philpot, M., & Banerjee, S. (2002). Attributions of physical symptoms in   patients of an old age psychiatry service. Int Journal of Geriatric Psychiatry, 17, 61-64.  
  • Sheikh, J. I., Swales, P. J., Carlson, E.B., & Lindley, S.E. (2004). Aging and panic disorder:   phenomenology, comorbidity, and risk factors. Am J Geriatr Psychiatry, 12, 102-109.  
  • Volkers, A.C., Nuyen, J., Verhaak, P.F., & Schellevis, F.G. (2004). The problem of diagnosing   major depression in elderly primary care patients. Journal of Affective Disorders, 82,  259-263. doi: 10.1016/j.jad.2003.11.003
  • Wang, P.S., Berglund, P., Olfson, M., Pincus, H.A., Wells, K.B., & Kessler, R.C. (2005). Failure and delay in initial treatment contact after first onset of mental disorders in  the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry, 62, 603-613. doi:  10.1001/archpsyc.62.6.603
  • Watts,  S.C.,  Bhutani,  G.E.,  Stout,  I.H.,  Ducker,  G.M.,  Cleator,  P.J.,  McGarry,  J.,  &  Day,  M.   (2002). Mental health in older adult recipients of primary care services: is depression  the key issue? Identification, treatment and the general practitioner. Internal Journal of Geriatric Psychiatry, 17, 427-437. doi: 10.1002/gps.632
  • Weinrieb, R.M., Auriacombe, M., Lynch, K.G., & Lewis, J.D. (2005). Selective serotonin re uptake inhibitors and the risk of bleeding. Expert Opin Drug Saf, 4, 337-344.  
  • Wetherell, J.L., Kaplan, R.M., Kallenberg, G., Dresselhaus, T.R., Sieber, W.J., & Lang, A.J.   (2004).  Mental  health  treatment  preferences  of  older  and  younger  primary  care  patients. Internal Journal of Psychiatry Med, 34, 219-233.  
  • Wetherell, J.L., Maser, J.D., & Balkom, A. van (2005). Anxiety disorders in the elderly: outdated beliefs and a research agenda. Acta Psychiatrica Scandinavia, 111, 401-402. doi:  10.1111/j.1600-0447.2005.00545.x
  • Wetherell,  J.L.,  Thorp,  S.R.,  Patterson,  T.L.,  Golshan,  S.,  Jeste,  D.  V.,  &  Gatz,  M.  (2004).   Quality of life in geriatric generalized anxiety disorder: a preliminary investigation.   Journal of Psychiatric Research, 38, 305-312. doi: 10.1016/j.jpsychires.2003.09.003
  • Yuan, Y., Tsoi, K., & Hunt, R.H. (2006). Selective serotonin reuptake inhibitors and risk of   upper GI bleeding: confusion or confounding? American Journal of Medicine, 119, 719-727. doi: 10.1016/j.amjmed.2005.11.006
  • Zijlstra, G.A., Haastregt, J.C. van, Rossum, E. van, Eijk, J.T. van, Yardley, L., & Kempen, G.   I.  (2007).  Interventions  to  reduce  fear  of  falling  in  community-living  older  people:  a  systematic  review. Journal  of  American  Geriatric  Society,  55,  603-615.  doi:  10.1111/j.1532-5415.2007.01148.x

© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam


De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:


Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

Jaargang 57, nr. 3, sept 2024

Inloggen VGCt en VVGT

Leden van de VGCt en de VVGT loggen in via de site van hun vereniging. Als u op die site bent ingelogd als lid, vindt u daar een button naar het Tijdschrift voor Gedragstherapie.

English

Behavioral Therapy: Journal for Behavioral Therapy and Cognitive Therapy ISSN 0167-7454

Information in English can be found here.

Boeken