Samenvatting

Skinner acht menselijk gedrag volledig gedetermineerd. Dit gaat zover dat hij mensen niet verantwoordelijk acht voor hun acties. Verder legt hij alle controle over gedrag bij de omgeving. Doelgerichtheid zou louter een uiterlijk kenmerk van gedrag zijn, het gevolg van een leergeschiedenis in termen van reinforcement. Dit extreme standpunt wordt in dit artikel weergegeven en kritisch geanalyseerd, gevolgd door een alternatieve visie. Die houdt in dat onze ervaring van vrije wil berust op onze grote flexibiliteit in gedragsregulatie, niet op het onvolledig gedetermineerd zijn ervan. Die flexibiliteit geef ik nader inhoud, juist aan de hand van Skinners gedragsleer. Getoond wordt hoe conditionering, verbale gedragsregulatie, covert gedrag en zelfcontroletechnieken aan die flexibiliteit kunnen bijdragen. Tevens geef ik een eenvoudige verklaring voor de autonomous inner man die mensen menen te ervaren, door Skinner afgedaan als een homunculus.

De besproken flexibiliteit biedt geen sluitend bewijs voor de hypothese dat gedrag niet volledig gedetermineerd is, maar biedt wel ruimte om de mens zijn verantwoordelijkheid terug te geven. Ik waarschuw tegen het over een kam scheren van twee soorten (on)vrijheid en overweeg tot slot een soft determinism op de manier van Dennett (2003/2007).

Summary

The autonomous self and free will. A critical review of Skinner's view of human behavioral regulation

Skinner's view is that human behavior is fully determined: people should not be considered to be responsible for their actions. Furthermore, he attributes all control over behavior to the environment. Goal-directedness is said to be a purely external characteristic of behavior, brought about by reinforcement.

This view is critically discussed in this paper. It is argued that people experience freedom of will, because they are capable of flexibility in their behavioral regulation. This flexibility is elaborated and justified, based on Skinner's views of behavior regulation. It is shown how conditioning, applying verbal rules, covert behavior, and using self-control techniques could contribute to that flexibility. I also offer a simple explanation of what Skinner calls the 'autonomous inner man', branded as a homunculus.

Although behavioral flexibility cannot be considered proof that human behavior determination is less than 100%, it justifies holding people responsible for their behavior. I also warn against lumping together being fully determined and being unfree, because of circumstances or lack of self-control. I conclude with contemplating a soft determinism similar to Dennett (2003/2007).